Cây Ngải là loài cây trồng khá quen thuộc với người dân Việt Nam, nó xuất hiện trong nhiều bài thuốc cũng như món ăn hằng ngày. Là loài cây rất được ưa chuộng bởi các công dụng rất có ích trong đời sống, cùng Cây Tốt tìm hiểu cây Ngải qua bài viết này nhé!
Tổng quan về cây ngải
Nguồn gốc và phân bố của cây ngải
Cây ngải, hay còn gọi là ngải cứu, là một loại cây thuộc họ Cúc (Asteraceae). Nguồn gốc chính xác của cây ngải vẫn còn nhiều tranh cãi, tuy nhiên, người ta tin rằng nó có xuất xứ từ các vùng ôn đới và cận nhiệt đới của châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ. Cây ngải đã được con người sử dụng từ thời cổ đại và phân bố rộng rãi trên khắp thế giới, đặc biệt là ở các vùng có khí hậu ôn hòa.
Tại Việt Nam, cây ngải mọc hoang và được trồng phổ biến ở nhiều vùng, từ đồng bằng đến miền núi. Chúng thường mọc ở những nơi đất ẩm, ven đường, bờ ruộng hoặc được trồng trong vườn nhà.
Tìm kiếm liên quan: Cây phong ba.
Phân loại cây ngải
Giới thực vật học đã phân loại cây ngải thành nhiều loài khác nhau, mỗi loài có những đặc điểm riêng biệt. Tuy nhiên, đối với người dân Việt Nam, thường chỉ phân biệt một số loại ngải chính dựa vào hình dáng, mùi vị và công dụng:
- Ngải cứu: Loại ngải phổ biến nhất, thường được dùng làm gia vị và trong y học.
- Ngải giấm: Có lá nhỏ hơn, mùi thơm hắc hơn và thường được dùng để xông hơi.
- Ngải hoa vàng: Loại ngải có hoa màu vàng tươi, thường được dùng để làm thuốc.
- Ngải đắng: Có vị đắng đặc trưng, thường được dùng để chữa các bệnh về tiêu hóa.
Tuy nhiên, việc phân loại chính xác các loại ngải đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về thực vật học.
Đặc điểm hình thái của cây ngải
Cây ngải là một loại cây thân thảo, sống lâu năm. Chúng có chiều cao trung bình từ 30cm đến 1m, tùy thuộc vào loài và điều kiện sinh trưởng.
- Thân: Thân cây ngải thường vuông, có lông tơ bao phủ, phân nhiều nhánh.
- Lá: Lá ngải mọc đối xứng, hình lông chim, mép lá có răng cưa. Mặt trên lá có màu xanh đậm, mặt dưới có màu trắng bạc và phủ một lớp lông tơ dày. Lá ngải có mùi thơm đặc trưng, hơi cay nồng.
- Hoa: Hoa ngải thường mọc thành cụm ở đầu cành, có màu vàng hoặc trắng.
- Quả: Quả ngải có kích thước nhỏ, hình bầu dục, chứa nhiều hạt.
Đặc điểm độc đáo của cây ngải
- Mùi thơm đặc trưng: Mùi thơm của cây ngải rất dễ nhận biết, có tác dụng xua đuổi côn trùng và thư giãn tinh thần.
- Khả năng thích nghi: Cây ngải có khả năng sinh trưởng tốt trong nhiều điều kiện môi trường khác nhau.
- Thành phần hóa học phong phú: Cây ngải chứa nhiều tinh dầu, vitamin và khoáng chất có giá trị dược liệu.
Những đặc điểm này đã làm cho cây ngải trở thành một trong những loại cây dược liệu được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và đời sống hàng ngày.
Thành phần hóa học và tác dụng dược lý của cây ngải
Thành phần hóa học chính của cây ngải
Cây ngải là một kho tàng các hợp chất hữu cơ có hoạt tính sinh học cao. Các thành phần chính trong cây ngải bao gồm:
- Tinh dầu: Đây là thành phần quan trọng nhất, mang lại hương thơm đặc trưng cho cây ngải và chứa nhiều hợp chất có tác dụng dược lý như cineol, camphor, pinen…
- Flavonoid: Nhóm hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, bảo vệ tế bào.
- Coumarin: Có tác dụng chống đông máu, giảm đau, chống viêm.
- Các khoáng chất: Cây ngải chứa nhiều khoáng chất như kali, canxi, sắt…
Tác dụng chữa bệnh của cây ngải
Nhờ vào thành phần hóa học phong phú, cây ngải từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều bệnh khác nhau. Một số tác dụng dược lý nổi bật của cây ngải bao gồm:
- Kháng viêm, giảm đau: Các hợp chất trong cây ngải có tác dụng ức chế các enzyme gây viêm, giảm đau nhức cơ khớp, đau bụng kinh.
- Kháng khuẩn, sát trùng: Tinh dầu trong cây ngải có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn gây bệnh, giúp làm lành vết thương.
- Kích thích tiêu hóa: Cây ngải giúp tăng cường tiết dịch vị, tăng cường nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa.
- Điều hòa kinh nguyệt: Cây ngải có tác dụng làm ấm tử cung, điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh.
- Giảm stress: Hương thơm của cây ngải có tác dụng thư giãn thần kinh, giảm căng thẳng, mệt mỏi.
Cơ chế tác dụng của cây ngải
Cơ chế tác dụng của cây ngải rất phức tạp và liên quan đến nhiều yếu tố. Tuy nhiên, có thể tóm tắt một số cơ chế chính sau:
- Tác động trực tiếp lên các tế bào: Các hợp chất trong cây ngải có thể tác động trực tiếp lên các tế bào bị tổn thương, giúp chúng phục hồi chức năng.
- Kích thích hệ miễn dịch: Cây ngải giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
- Điều hòa nội tiết: Cây ngải có thể ảnh hưởng đến một số hormone trong cơ thể, giúp cân bằng nội tiết tố.
Các bài thuốc dân gian về cây ngải
Có rất nhiều bài thuốc dân gian sử dụng cây ngải để điều trị các bệnh khác nhau. Dưới đây là một số ví dụ:
- Đau bụng kinh: Dùng lá ngải tươi hoặc khô sắc nước uống.
- Cảm cúm: Dùng lá ngải tươi xông hơi hoặc đắp lên trán.
- Viêm khớp: Dùng lá ngải tươi giã nát, đắp vào chỗ đau.
- Trẻ sơ sinh bị đầy bụng: Dùng lá ngải tươi sao vàng, gói vào vải mỏng, chườm ấm bụng cho bé.
Cách trồng và chăm sóc cây ngải
Điều kiện sinh trưởng của cây ngải
Cây ngải là loài cây khá dễ trồng, không đòi hỏi quá nhiều điều kiện khắc nghiệt. Tuy nhiên, để cây phát triển tốt và cho nhiều lá, bạn nên chú ý đến các yếu tố sau:
- Đất trồng: Cây ngải thích hợp với đất tơi xốp, giàu chất hữu cơ, thoát nước tốt. Bạn có thể trộn thêm phân compost hoặc trấu hun để tăng độ tơi xốp cho đất.
- Ánh sáng: Cây ngải ưa sáng, vì vậy nên trồng cây ở nơi có ánh nắng mặt trời trực tiếp chiếu vào ít nhất 6 giờ mỗi ngày.
- Nước: Cây ngải cần được tưới nước đều đặn, giữ cho đất luôn ẩm nhưng không bị ngập nước. Nên tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Cách trồng cây ngải
Trồng từ hạt:
- Ngâm hạt: Ngâm hạt ngải trong nước ấm khoảng 6-8 giờ để kích thích hạt nảy mầm.
- Làm đất: Chuẩn bị đất trồng đã được trộn đều với phân bón.
- Gieo hạt: Gieo hạt ngải xuống đất, phủ một lớp đất mỏng lên trên.
- Tưới nước: Tưới nước nhẹ nhàng để giữ ẩm cho đất.
- Chăm sóc: Đặt chậu cây ở nơi có ánh sáng mặt trời và tưới nước thường xuyên.
Trồng từ cây con:
- Chọn cây con: Chọn cây con khỏe mạnh, không bị sâu bệnh.
- Chuẩn bị đất: Chuẩn bị đất trồng như khi trồng từ hạt.
- Trồng cây: Tạo lỗ trên đất, đặt cây con vào và lấp đất lại.
- Tưới nước: Tưới nước cho cây con ngay sau khi trồng.
Cách chăm sóc cây ngải
- Tưới nước: Tưới nước cho cây ngải đều đặn, đặc biệt là vào mùa khô. Tuy nhiên, tránh tưới quá nhiều nước sẽ làm úng rễ.
- Bón phân: Bón phân cho cây ngải định kỳ 1-2 tháng/lần bằng phân hữu cơ hoặc phân NPK.
- Cắt tỉa: Cắt tỉa những lá già, lá héo hoặc cành bị sâu bệnh để cây phát triển tốt hơn.
- Sâu bệnh: Cây ngải thường ít bị sâu bệnh, tuy nhiên bạn vẫn nên thường xuyên kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời.
Thu hoạch cây ngải
Bạn có thể thu hoạch lá ngải quanh năm. Để thu hoạch, bạn cắt bỏ những lá già, lá khỏe mạnh và đem phơi khô hoặc sử dụng tươi.
Các thắc mắc thường gặp về cây ngải
- Làm thế nào để phân biệt cây ngải thật và giả? Cây ngải thật có mùi thơm đặc trưng, lá có lông tơ và mép lá có răng cưa. Cây ngải giả thường có mùi thơm nhẹ hơn và không có lông tơ trên lá.
- Liều lượng sử dụng cây ngải như thế nào là phù hợp? Liều lượng sử dụng cây ngải tùy thuộc vào từng bệnh và thể trạng của mỗi người. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc đông y.
- Có thể sử dụng cây ngải cho trẻ em không? Nên thận trọng khi sử dụng cây ngải cho trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
- Phụ nữ mang thai có nên sử dụng cây ngải không? Phụ nữ mang thai không nên tự ý sử dụng cây ngải vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
- Cây ngải có gây dị ứng không? Một số người có thể bị dị ứng với cây ngải, biểu hiện qua các triệu chứng như ngứa, nổi mẩn đỏ.
- Bảo quản cây ngải như thế nào? Để bảo quản cây ngải khô, bạn nên cho vào túi kín, để nơi khô ráo, thoáng mát.
- Cây ngải có tác dụng phụ nào không? Khi sử dụng cây ngải quá liều hoặc không đúng cách có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, dị ứng.
Thông tin liên hệ Công Ty TNHH Cây Tốt
Công Ty TNHH Cây Tốt là nhà cung cấp uy tín các loại hạt giống và cây cảnh chất lượng cao tại Việt Nam. Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp hạt giống và cây cảnh, Cây Tốt luôn cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm tốt nhất cùng dịch vụ chuyên nghiệp.
Để mua hàng nhanh chóng, quý khách vui lòng liên hệ với Cây Tốt thông qua:
Địa Chỉ: số 71 Tỉnh Lộ 923C, ấp Mang Cá, xã Đại Hải, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng.
Điện Thoại: 0917999127
